Cổ tức là gì? Các hình thức chi trả cổ tức là gì?

Ngày nay, có càng nhiều các doanh nghiệp niêm yết áp dụng hình thức dùng cổ phiếu để trả cổ tức và chia cổ phiếu theo tỷ lệ. Thế nhưng, rất nhiều nhà đầu tư lại chưa hiểu rõ bản chất thực sự của nghiệp vụ chia cổ tức, thậm chí còn hiểu sai dẫn đến những hệ quả nguy hiểm. Trong bài viết sau, chúng tôi xin chia sẻ đến bạn đọc tất tất tật về cổ tức là gì, cách tính và phương pháp chi trả cổ tức.

Định nghĩa cổ tức là gì?

Cổ tức là phần lợi nhuận cuối cùng (sau khi trừ thuế và trích lập xong các quỹ theo quy định) được chia cho những cổ đông của doanh nghiệp. Hàng năm, Cuộc họp Đại hội đồng cổ đông sẽ được tổ chức và thông qua số tiền tính toán và trích ra để trả cổ tức. Hình thức chi trả cổ tức có thể là tiền hoặc cổ phiếu.

Mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp là tạo ra lợi nhuận, trong đó có lợi nhuận cho các cổ đông, chính là chủ sở hữu của nó. Và cổ tức chính là phương thức quan trọng giúp thực hiện nhiệm vụ phân phối lợi nhuận này. Khi doanh nghiệp hoạt động có lợi nhuận, một phần sẽ được dùng để tái đầu tư sản xuất kinh doanh còn một phần dùng để chi trả cổ tức.

Các hình thức chi trả cổ tức

Nhìn chung, cổ tức sẽ được chi trả dưới các hình thức chính là: tiền, cổ phiếu hoặc quyền mua cổ phiếu ưu đãi. Cụ thể:

Cổ tức bằng tiền

Đây là hình thức doanh nghiệp trả cổ tức trực tiếp bằng cách chuyển tiền vào tài khoản của cổ đông. Trên thị trường chứng khoán tại Việt Nam, nếu một doanh nghiệp công bố hình thức dùng tiền trả cổ tức thì có nghĩa là dựa vào mệnh giá cổ phiếu (tỷ lệ tương ứng 10.000 đồng/CP).

Ưu điểm:

• Tăng cảm giác tin tưởng, chắc chắn cho các cổ đông về lợi nhuận đầu tư cổ phiếu. Những nhà đầu tư với tâm lý phòng thủ thường thích nhận tiền mặt hơn so với việc đuổi theo những cơ hội không chắc chắn.
• Dùng tiền mặt trả cổ tức cũng thể hiện dòng tiền của doanh nghiệp rất vững mạnh, việc đầu tư rất an toàn.

Nhược điểm:

• Nhà đầu tư phải chịu 2 lần thuế gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân đối với phần cổ tức. Nếu công ty trả cổ tức cho bạn là 1.000 đồng thì thực nhận sẽ là 950 đồng.
• Việc dùng tiền mặt để trả cổ tức có thể khiến doanh nghiệp bị thiếu hụt tiền để mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc rơi vào tình trạng tài chính khó khăn.

Cổ tức bằng cổ phiếu

Đây là việc doanh nghiệp phát hành thêm các cổ phiếu cho các cổ đông. Điều này không làm ảnh hưởng đến vốn của chủ sở hữu hay tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu trong doanh nghiệp của các cổ đông.

Ưu điểm:

• Đối với cổ phiếu thanh khoản thấp thì việc dùng nó để trả cổ tức sẽ giúp tăng khả năng thanh khoản cho nó trên thị trường. Từ đó, các nhà đầu tư khác dễ dàng mua được cổ phiếu, giúp cổ phiếu tăng giá.
• Bên cạnh đó, hình thức này còn giúp nhà đầu tư tránh 2 lần thuế như việc nhận cổ tức bằng tiền.
• Doanh nghiệp có thể giữ tiền nhằm mở rộng sản xuất, khắc phục khó khăn,….

Nhược điểm:

• Việc vốn hóa không đổi, có chia cũng như không, còn các nhà đầu tư sẽ phải chờ 2-3 tháng mới nhận được cổ phiếu và bán chúng.
• Nếu doanh nghiệp đầu tư không hiệu quả, giá cổ phiếu có thể giảm.
• Về bản chất, tình hình kinh doanh và tài chính không hề thay đổi, chỉ có bút toán trên báo cáo kế toán, chuyển lợi nhuận chưa phân phối sang vốn chủ sở hữu. Trong ngắn hạn, điều này cũng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu theo chiều hướng tích cực. Tuy nhiên, nếu hoạt động của doanh nghiệp không có gì vượt trội, giá cổ phiếu sẽ trở về mức ban đầu.

Bán cổ phiếu ưu đãi

Đây là hành động doanh nghiệp tìm kiếm các nguồn tiền tài trợ nhằm mở rộng các dự án của mình. Việc tăng hoặc giảm giá cổ phiếu phụ thuộc vào tình hình kinh doanh và dự án có hiệu quả hay không.

Với những nhà đầu tư áp dụng phương pháp phân tích cơ bản, điều này giúp họ đánh giá tốt về doanh nghiệp cũng như triển vọng của các dự án mới.

Với nhà đầu tư áp dụng phương pháp phân tích kỹ thuật để lướt sóng, tuyệt đối không nên chọn mua cổ phiếu vào trước ngày chốt quyền bởi nó sẽ khiến bạn mất 2-5 tháng ngâm vốn để chờ hoàn tất việc nộp tiền cũng như cổ phiếu mới phát hành về tài khoản. Lưu ý là việc phát hành cổ phiếu ưu đãi sẽ không điều chỉnh giá đối với cán bộ, nhân viên doanh nghiệp.

• Ưu điểm: Khuyến khích nhân viên cống hiến và gắn bó với công ty.
• Nhược điểm: việc phát hành thêm cổ phiếu ưu đãi khiến cổ phiếu bị pha loãng, giảm EPS và giá cổ phiếu giảm.

Cách tính cổ tức trên một cổ phần

Cổ tức trên mỗi cổ phần, thuật ngữ tiếng Anh là Dividend Per Share, viết tắt là DPS. Ta có công thức tính DPS như sau:

DPS = LNST dùng để trả cổ tức cho các cổ phần/Số cổ phần hiện có

Ý nghĩa: Một cổ phần sẽ được nhận bao nhiêu tiền cổ tức?

DPS tăng hằng năm cho thấy các doanh nghiệp đang hoạt động kinh doanh với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận cho các cổ đông. Việc công ty trả 1% DPS cao thường khiến cổ đông có tâm lý tích cực, từ đó làm tăng trưởng giá cổ phiếu.

Dù hình thức trả cổ tức là gì đi nữa thì nó vẫn hoàn toàn là của bạn. Bạn có thể dùng cổ tức để thực hiện bất cứ việc gì bạn muốn như: tái đầu tư, trả nợ, mua sắm, mua cổ phiếu, tiêu dùng,… Giờ đây, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ cổ tức là gì cũng như các hình thức trả cổ tức rồi chứ.